31,4 dingen die u moet weten over Pi

1.

Pi is de verhouding van de omtrek en diameter van een cirkel. De omtrek van een cirkel is diameter maal pi, of twee keer de straal maal pi.

2.

De letter pi is de eerste letter van het Griekse woord voor periferie en perimeter. Vandaar.

3.

De formule voor de oppervlakte van een cirkel is pi.r². Straal maal straal maal pi (de straal van een cirkel is de afstand vanuit een willekeurig punt op de cirkel, naar het midden van de cirkel - dus de helft van de diameter).

4.

Yann Martel schreef het boek Het leven van Pi (2001). Het vertelt het verhaal van een 16-jarige Indiase jongen (genaamd Pi) die samen met een hyena, een zebra met een gebroken been en een tijger van 200 kilo, een schipbreuk overleeft en daarna meer dan 200 dagen ronddobbert in een sloep over de Stille Oceaan.

5.

Pi is ook een Amerikaanse sciencefictionfilm uit 1998 van regisseur Darren Aronofsky. Een jonge wiskundige die sinds een zonnesteek een dwangmatige obsessie heeft voor patronen in numerieke reeksen. Nadat hij ontdekt dat het universum en alles daarin uit spiralen is opgebouwd, krijgen meer mensen belangstelling voor zijn denkbeelden. Geleid door zijn neurose en waanbeelden vindt hij het getal dat de sleutel is om de wereld te begrijpen.

6.

In het boek A New Introduction to Mathematics van William Jones uit 1706 werd de Griekse letter pi voor het eerst gebruikt als aanduiding voor de verhouding tussen omtrek en diameter, de wiskundige constante pi. De notatie werd echter pas echt algemeen toen Leonhard Euler die in 1737 overnam.

7.

Ook Nobelprijswinnares voor literatuur Wislawa Szymborska schreef een gedicht over pi. Hier is een stukje:

De karavaan cijfers van pi stopt niet aan het eind van het blad maar stijgt op van de tafel, zeilt hoog door de lucht langs muren, een blad en een nest; langs wolken omhoog, door pompeuze en bodemloze hemelen, maakt muisachtig kort de staart van de komeet!

Uit Grote Getallen (1976)

8.

Het record cijfers-van-pi berekenen staat voorlopig op 5.000 miljard cijfers van het fameuze getal. De berekening van het resultaat nam, inclusief controle, drie maanden in beslag. Het vorige record stond op 2.700 miljard cijfers. 131 dagen had de computer van Fransman Fabrice Bellard nodig om ze uit te rekenen. Meer dan een terabyte harde schijfruimte nemen ze in om ze op te slaan. Ze allemaal luidop voorlezen zou zo'n vijftigduizend jaar duren.

9.

Ook de Gentse horeca vindt inspiratie in het getal. Op het Sint-Pietersplein vind je het studentencafé Pi-Nuts en op de Groentenmarkt staat het koffie- en theehuis 3,14.

10.

Fysicus Michael Hartl wil pi afschaffen. Hij heeft opgemerkt dat in de meeste formules met pi niet gewoon pi staat maar twee maal pi. 6,2831853… Het zou dus volgens Hartl veel praktischer zijn om dát getal als onze fundamentele constante te beschouwen, zodat we niet telkens die ‘2’ ervoor hoeven te schrijven. Hij stelt voor om die nieuwe constante, twee pi dus, tau te noemen (een andere Griekse letter die wel wat op pi lijkt, maar met een beentje minder). In zijn Tau Manifest, zet hij alle voordelen van tau boven pi uiteen. De omtrek van een cirkel is voortaan tau maal de straal.

11.

Tegenwoordig wordt het berekenen van pi gebruikt om de snelheid van computers (meer bepaald de processor) te achterhalen.

12.

In de Pieterskerk in Leiden is een monument opgericht voor pi. De ring is uitgevoerd in twee kleuren koper, waarbij het kleine stuk precies zo lang is als de diameter van de koperen ring.

13.

Ook zangeres Kate Bush haalde inspiratie uit het getal. In haar liedje ‘Pi’ bezingt ze een man die volledig opgeslorpt wordt door het getal. Tussen de tekst door ‘zingt’ ze ook het getal pi.

14.

14 maart is de geboortedag van Albert Einstein. Hij bedacht een theorie over rivieren waarin het getal pi een centrale rol speelt. Een rivier maakt vanzelf steeds meer bochten. Dat komt doordat het water in een rivier het snelste stroomt in een bocht. Daardoor brokkelt de kant daar af, waardoor er een nog scherpere bocht ontstaat. Waardoor het water nog sneller gaat stromen enzovoort. Op een gegeven moment snijdt de rivier zichzelf dan weer, en dan kiest het water de kortste – rechtste – weg. De rivier wordt een stukje rechter en de lus komt helemaal los te liggen van de rivier. Deze twee tegengestelde krachten: krommer worden en rechter worden van de rivier geven samen de verhouding pi.

15.

In onze eigen datumnotatie schrijven we 14/3, en helaas bestaat 31/4 niet. In Europa kunnen we wel Pi-benaderingsdag vieren op 22 juli, want de breuk 22/7 is ongeveer 3,143.

16.

Het ultieme pi-moment was op14 maart 1592 om 6:53 en 58 seconden, omdat dit 3/14/1592 6:53:58 in de Amerikaanse schrijfwijze is. Dit komt overeen met de eerste 12 cijfers van pi (3,14159265358).

17.

Negentien muzikant en één platenlabel vonden Pi een geschikte naam.

18.

3,14 gespiegeld leest met een beetje verbeelding als ‘pie’.

19.

‘Je moet de geschatte kostprijs altijd vermenigvuldigen met de pi-factor om in de buurt te komen van de uiteindelijke prijs.’ (Bart De Wever in het kostprijsdebat over de Lange Wapper).

20.

Givenchy bracht in 1999 het parfum Pi op de markt. Het product werd in de markt gebracht als hét parfum voor ‘de intelligente en visionaire man’.

21.

In het Griekse alfabet is pi de zestiende letter. In ons alfabet is p ook de zestiende letter. De 3,141592ste letter bestaat niet

22.

De som van de eerste 144 cijfers van pi is 666, voor velen het getal van het Beest.

23.

In de film Night at the Museum is pi het antwoord om de deuren naar de Onderwereld te openen. Pi is ook de geheime code in Torn Curtain van Alfred Hitchcock en in The Net, met Sandra Bullock.

24.

Voor het wiskundegebouw van de Technische Universität Berlin ligt er een pi-mozaïek.

25.

Harvey L. Carter schreef een limerick over het getal:

Tis a favourite project of mine A new value of pi to assign I would fix it at 3 For it’s simpler, you see Than 3 point 14159

26.

Het getal pi heeft vele fans en één van hun bezigheden is het uit het hoofd leren van de decimalen van pi. Voorzover bekend is de recordhouder de Japanner Hiroyuki Goto, die in 1995 maar liefst 42000 decimalen uit het hoofd voordroeg.

27.

Ook in De ontdekking van de hemel van Harry Mulisch wordt verwezen naar het getal. Het hoofdpersonage ziet op de arm van een vrouw een tatoeage van een kampnummer. Daardoor beseft hij ineens hoe alles in elkaar steekt en is het verhaal rond. Het nummer van de tatoeage? Dat is 31415, een zeer toepasselijke benadering van pi.

28.

In de 20ste eeuw kon een computer pi berekenen tot 100.000 decimalen. Een persoon met een gewone zakrekenmachine die 8 uur per dag werkt, zou zonder fouten 30.000 jaar nodig hebben om dezelfde berekening te maken waar een computer 8 uur over doet.

29.

Pi kan ook berekend worden door het toeval. Volgens de naaldproef van Buffon volstaat het om willekeurig naaldjes op een papier te werpen. Klik hier voor de wiskundige uitleg.

30.

Eos roept op om op pi-dag bij de bakker een rond brood te bestellen en zo samen te filosoferen over de ‘kwadratuur van de cirkel’.

31.

Wie de volgende zin vanbuiten leert, kan pi tot 30 cijfers na de komma opsommen. Je hoeft enkel te kijken uit hoeveel letters elk woord bestaat: Zie, 'k geef u thans, geleerden en leeken, ouden van dagen, frissche studenten, weinige regeltjes, die mij zijn gebleken, vaak nuttig te werken voor tal van docenten. Zie nu hoeveel decimalen. (bron: Pieter Moree).

31,4.

In de Verenigde Staten wordt Pi-dag traditioneel gevierd met pie en piña colada.